เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) เป็นวาระระดับโลกที่มุ่งเน้นการสร้างโลกที่ดีขึ้นสำหรับทุกคน โดยมีเป้าหมายในการขจัดความยากจน ลดความเหลื่อมล้ำ และปกป้องสิ่งแวดล้อม
ประเทศไทยในฐานะสมาชิกขององค์การสหประชาชาติ ได้ให้คำมั่นสัญญาที่จะร่วมมือในการบรรลุเป้าหมาย SDGs ภายในปี ค.ศ. 2030 อย่างไรก็ตาม การบรรลุเป้าหมายเหล่านี้ยังคงเป็นความท้าทายที่สำคัญ
“วิทยาลัยชุมชนสีเขียวสู่ความยั่งยืน” เป็นหนึ่งในความพยายามที่จะสร้างชุมชนที่ยั่งยืน โดยมีเป้าหมายในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ส่งเสริมการเรียนรู้ และพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน โครงการนี้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ ซึ่งมุ่งเน้นการสร้างโลกที่ดีขึ้นสำหรับทุกคน 🌿🌍
- Inclusive Development คือ การพัฒนาที่ไม่ทิ้งใครไว้เบื้องหลัง การพัฒนาที่คนยากจน คนเปราะบาง คนชายขอบจะต้องมีส่วนร่วมและได้รับประโยชน์จากการพัฒนา
- Universal Development คือ มิใช่การพัฒนามุ่งเน้นที่ประเทศยากจนเท่านั้น แต่ทุกประเทศเองก็อยู่ภายใต้เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนและต้องร่วมกันบรรลุเป้าหมายนี้เพื่อสร้างโลกที่ยั่งยืนให้กับคนรุ่นหลัง
- Integrated Development คือ การพัฒนาที่บูรณาการ หมายถึงว่า การบรรลุเป้าหมาย SDGs จะทำเพียง 1 เป้าหมายหรือ 1 เป้าประสงค์โดด ๆ ไม่ได้ เป้าหมาย SDGs มีความเชื่อมโยงกันอย่างแนบแน่นในระดับเป้าประสงค์ (Targets) การบรรลุ SDGs จะต้องดำเนินไปพร้อม ๆ กันอย่างเป็นระบบ
- Locally-focused Development คือ การพัฒนาที่จะต้องเริ่มจากระดับท้องถิ่น หรือ bottom-up ด้วยเหตุผลที่ว่า บริบทของท้องถิ่น ทั้งชนบทและในเมืองนั้น เป็นบริบทที่ใกล้กับตัวผู้คนที่สุด และองค์กรที่บริหารจัดการเมืองหรือท้องถิ่นในชนบทเป็นผู้มีบทบาทสำคัญที่สุดในการดำเนินการที่จะเป็นประโยชน์ต่อผู้คนในพื้นที่ การบรรลุ SDGs จึงต้องถูกนำไปพิจารณาในระดับท้องถิ่นให้ได้และดำเนินการในระดับท้องถิ่นให้ได้
- Technology-driven Development คือ การพัฒนาที่ต้องอาศัยเทคโนโลยีในการบรรลุ ทั้งเทคโนโลยีด้านการสื่อสาร (ICT) และเทคโนโลยีจากการปฏิวัติด้านข้อมูล (Data Revolution) เพื่อทำให้ผลของการพัฒนาถูกเผยแพร่และถูกติดตามได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เป้าหมาย 17 ข้อนี้สามารถแบ่งกลุ่มออกได้เป็น 5 กลุ่ม (แบ่งตามองค์การสหประชาชาติ) ประกอบด้วย
- กลุ่ม People หรือกลุ่มด้านสังคม/ความเป็นอยู่ของผู้คน: ประกอบด้วยเป้าหมาย (1) การลดความยากจน (2) การขจัดความหิวโหย (3) สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี (4) การศึกษาที่มีคุณภาพ และ (5) ความเท่าเทียมกันทางเพศ
- กลุ่ม Prosperity หรือกลุ่มด้านเศรษฐกิจและความมั่งคั่ง: ประกอบด้วยเป้าหมาย (7) พลังงานที่สะอาดและจ่ายซื้อได้ (8) งานที่มีคุณค่าและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ (9) อุตสาหกรรม นวัตกรรมและโครงสร้างพื้นฐาน (10) ลดความเหลื่อมล้ำ และ (11) เมืองและชุมชนยั่งยืน
- กลุ่ม Planet หรือกลุ่มด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม: ประกอบด้วย เป้าหมาย (6) น้ำและสุขาภิบาล (12) การผลิตและบริโภคที่รับผิดชอบและยั่งยืน (13) การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (14) ระบบนิเวศทางทะเลและมหาสมุทร และ (15) ระบบนิเวศบนบก
- กลุ่ม Peace หรือกลุ่มด้านสันติภาพ: ประกอบด้วยเป้าหมาย (16) สันติภาพและสถาบันที่เข้มแข็ง
- กลุ่ม Partnership หรือกลุ่มหุ้นส่วนเพื่อการพัฒนา: ประกอบด้วยเป้าหมาย (17) หุ้นส่วนเพื่อการพัฒนา
วิทยาลัยชุมชนหนองบัวลำภู ในฐานะสถาบันอุดมศึกษาที่อยู่ใกล้ชิดชุมชน มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาที่ยั่งยืนในพื้นที่ โดยการนำหลักการของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) มาประยุกต์ใช้ในการจัดการศึกษาและบริการวิชาการ ตลอดจนการส่งเสริมให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการพัฒนาอย่างยั่งยืน
บทบาทของวิทยาลัยชุมชนหนองบัวลำภูในการขับเคลื่อน SDGs
- เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้:
- จัดการศึกษาต่อเนื่องและหลักสูตรฝึกอบรมที่ตอบสนองความต้องการของชุมชน เช่น การเกษตรอินทรีย์ การแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชน การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
- สร้างเครือข่ายการเรียนรู้ระหว่างสถาบันกับชุมชน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และพัฒนาองค์ความรู้ร่วมกัน
- เป็นผู้สร้างสรรค์นวัตกรรม:
- พัฒนาโครงการวิจัยและพัฒนาที่ตอบโจทย์ปัญหาของชุมชน เช่น การพัฒนาผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรท้องถิ่น การพัฒนาระบบการจัดการน้ำเสีย
- สนับสนุนให้มีการนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในชุมชน
- เป็นผู้ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน:
- จัดเวทีให้ชุมชนได้มีส่วนร่วมในการวางแผนและตัดสินใจเกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน
- สนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการต่างๆ
- เป็นผู้สร้างเครือข่าย:
- สร้างความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และองค์กรชุมชน เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาที่ยั่งยืน
- สร้างเครือข่ายวิทยาลัยชุมชน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และพัฒนางานร่วมกัน